Artrose

In het kort

• artrose is een veel voorkomende gewrichtsaandoening, vaak bij oudere mensen
• jonge mensen kunnen ook artrose krijgen, bijvoorbeeld na een blessure of operatie
• de oorzaak van artrose is onbekend, maar waarschijnlijk op basis van een inflammatoir (ontstekings) proces vanuit het bot zelf wat zich richt op het bot en omliggende weefsels als kraakbeen en kapsel bijvoorbeeld
• het is een chronische aandoening; de artrose verdwijnt niet meer. De klachten zijn echter vaak wisselend aanwezig
• de mate van (start-)pijn en/of stijfheid staat niet gelijk aan de mate van artrose
• periodes zonder klachten zijn mogelijk
• klachten kunnen zijn onder meer (start-)pijn en/of stijfheid in het gewricht
• als je artrose hebt, is het belangrijk om in beweging te blijven
• fysiotherapie kan je helpen om op een verantwoorde manier te (blijven) bewegen en te leren omgaan met de klachten

Artrose is een aandoening van het gewricht. In het gewricht wordt de kwaliteit van het kraakbeen minder, het gewricht raakt soms tijdelijk ontstoken en het bot bij het gewricht verandert. Alleen als het gewricht (slijmvlies/gewrichtskapsel) ontstoken raakt is het gewricht pijnlijk. De pijn en stijfheid zijn niet alleen afhankelijk van de gradatie van artrose en mate waarin de persoon nog actief is of in beweging blijft. Maar ook hoe de persoon ermee omgaat. U hebt zelf ook invloed op de ernst van de pijnklachten:

• probeer minder te piekeren over uw pijnklachten
• voorkom negatieve gedachten en stress!
• zet uw pijn niet op de voorgrond
• bedenk wat uw pijnklachten provoceert
• probeer uw aandacht af te leiden van de pijn
• probeer te gaan bewegen
• stop met roken en eet gezond en met mate

Artrose kan je in één gewricht krijgen, maar kan ook in meerdere gewrichten voorkomen. Er zijn gewrichten waarin het vaker voorkomt, zoals in de knieën, de heupen, de gewrichten in de nek en onderrug, de duim, de vingers en de grote teen.

Artrose valt op basis van het inflammatoir proces onder de reumatische aandoeningen. Artrose is echter geen auto immuun aandoening, zoals reumatoïde artritis. Bijna 1,5  miljoen mensen in Nederland hebben artrose.

De reden dat artrose ontstaat is ook grotendeels onbekend. Mogelijk door factoren als erfelijkheid, over- en/of verkeerde belasting door de jaren heen, roken, voeding, gebruik van medicijnen, doorgemaakte ziektes of aandoeningen in het verleden, overgewicht etc. We weten het niet zeker.

Op dit plaatje zie je links een gezond gewricht en rechts een gewricht met artrose. Gewrichten zijn een soort scharnieren. Het gladde kraakbeen en de vloeistof in het gewricht zorgen ervoor dat het gewricht makkelijk buigt en strekt en dat de botten goed langs elkaar heen glijden. Ook zorgt het kraakbeen voor het opvangen van de krachten op een gewricht (schokdemping). De gewrichtsbanden en het gewrichtskapsel geven stevigheid aan het gewricht. Artrose tast verschillende delen in en rondom het gewricht aan.

Kraakbeen: doordat (de kwaliteit van) het kraakbeen in een gewricht vermindert, komen de bot-uiteinden dichter bij elkaar. Hierdoor kan je gewricht de schokken van een beweging minder goed opvangen. Je kunt dit vergelijken met een auto met kapotte schokdempers.

Kraakbeen bevat geen pijnzenuwen en om die reden heeft de eerste fase van artrose meestal geen klachten. De pijn door artrose ontstaat pas na de veranderingen in en rond het gewricht met als gevolg het optreden van ontstekingen of irritaties van het slijmvlies, kapsel en gewrichtskraakbeen.

Het gewricht wordt dan dikker en voelt warm aan. Waarschijnlijk wordt de ontsteking veroorzaakt door losse kraakbeendeeltjes in de gewrichtsholte. Al deze veranderingen in en om het gewricht kunnen leiden tot een andere stand van het gewricht of tot misvormingen. Artrose heet daarom ook wel ‘Artrosis Deformans’. Dat is Latijn voor ‘vervorming van de gewrichten’.

Deze ontstekingen horen bij de artrose en betekenen niet dat het ontstekingsreuma is (reumatoïde artritis).

Bot: als je artrose hebt, worden de botten onder je kraakbeen zwaarder belast. Het bot probeert deze grotere belasting op te vangen door wat breder te worden. Hierdoor ontstaan botuitsteeksels aan de rand van het bot. Deze botuitsteeksels heten osteofyten.

Gewrichtsbanden: doordat er minder kraakbeen is, worden de gewrichtsbanden slapper.

Spieren: als je artrose hebt, ben je geneigd om minder te bewegen. Hierdoor worden de spieren rondom het gewricht zwakker.

Informatie over de klachten

• Pijn is vaak de eerste klacht: mensen met gevorderde artrose hebben ’s ochtends vaak de meeste pijn. Ook kan de pijn ontstaan als je na rust weer gaat bewegen. Door beweging wordt de pijn meestal weer minder. Als de artrose erger wordt, kun je ook tijdens rust of ’s nachts pijn hebben.

• Stijfheid van het gewricht met artrose: is vooral in de ochtend (ochtendstijfheid) te merken en na een periode van langdurig in dezelfde houding (startstijfheid) blijven. Als je in beweging komt, verdwijnt de stijfheid weer.

• Spierzwakte: door de pijn bewegen mensen met artrose vaak minder. Hierdoor worden de spieren rondom het gewricht zwakker, waardoor activiteiten meer moeite kosten. Zwakke spieren kunnen ook een instabiel of onzeker gevoel geven bij het lopen.

• Instabiliteit van de knie: bij het bewegen heb je last van een instabiel gevoel van het kniegewricht. Dit doet pijn, waardoor je misschien minder beweegt. Hierdoor worden de spieren nog zwakker – en de knie dus nog instabieler. Zo blijft je last houden.

• Krakend geluid bij bewegen: door de beschadiging van het kraakbeen kunnen de botuiteinden ten opzichte van elkaar minder makkelijk bewegen. Dit geeft soms een schurend of krakend geluid. Vervelend, maar het geluid zegt niets over de ernst van de artrose.

• Minder gemakkelijk bewegen: door de veranderingen in bot, kraakbeen en banden rondom het gewricht kun je minder gemakkelijk bewegen. Het kan bijvoorbeeld lastiger worden om je schoenen aan te doen.

• Een afwijkende stand van de knie: bij ernstige knieartrose kan de stand van de botten veranderen, waardoor je O-benen of X-benen krijgt.

• Moeite met activiteiten uit het dagelijks leven: door de verschillende klachten zijn dagelijkse activiteiten lastiger uit te voeren. Denk aan: hurken, gaan zitten, opstaan uit een stoel, lopen, traplopen, jezelf verzorgen of het huishouden doen. Het is echter erg belangrijk om toch in beweging te blijven en te onderhouden wat nog kan. Rust zal de pijn tijdelijk verminderen, maar zorgt ook voor achteruitgang van de dagelijkse activiteiten.

Wat kan de fysiotherapeut voor je betekenen?

Je komt bij de fysiotherapeut of oefentherapeut wanneer je last van artrose hebt of als je in aanmerking komt voor een knieoperatie (prothese). Eerst bespreek je met een therapeut wat de klachten zijn en welke hulp er nodig is. Daarna volgt een lichamelijk onderzoek en zet de fysiotherapeut eventueel meetinstrumenten in. De fysiotherapeut neemt de tijd voor deze drie onderdelen, zodat hij/zij goed weet wat je klachten zijn en wat je graag wilt bereiken. Daarna beslist hij/zij, samen met jou, welke behandeling het beste is. Er zijn verschillende soorten behandelingen. De therapeut kiest samen met jou voor een behandeling of voor een combinatie van verschillende behandelingen.

Voorlichting en advies

Je krijgt van je fysiotherapeut informatie over (omgaan met) artrose. Deze informatie is toegespitst op jouw persoonlijke situatie.

Oefentherapie

Vaak is naast voorlichting en advies ook oefentherapie noodzakelijk en bewezen effectief. De fysiotherapeut beslist samen met jou hoeveel oefentherapie je nodig hebt met als doel de pijn te verminderen en/of het activiteitenniveau te verhogen. Bij oefentherapie is het belangrijk om naar een doel toe te werken. Dat doel bespreek je vooraf samen met je fysiotherapeut. Het is belangrijk dat je ook actief blijft in de thuissituatie als de oefentherapie is afgelopen.

Contact

Wil je een afspraak maken of heb je een vraag? Bel dan met 0575 – 551507 of maak online een afspraak!

Afspraak maken